Tâm lý xổ số đang ngày càng len lỏi và tác động mạnh mẽ đến nhiều mặt của cuộc sống người dân tại nước ta. Ở Miền Tây thì đâu đâu cũng thấy người bán vé số, còn dàn đề bất bại gần như hoạt động công khai.
Tâm lý xổ số và thực trạng tại Việt Nam
Dễ đoán tâm lý người chơi xổ số là khi thua, họ luôn nghĩ mình cần phải chơi tiếp vì càng chơi nhiều thì khả năng thắng càng tăng. Với người thu nhập thấp, cái nghèo đóng vai trò quan trọng khiến họ cứ dấn sâu vào vòng xoáy chơi rồi trật, nghĩa là khiến họ rốt cuộc nghèo thêm. Vì sao thế?
Charles Karelis, triết gia và cựu hiệu trưởng Đại học Colgate, lấy hình tượng bị ong chích để lý giải vấn đề này. Một người với một vết ong chích sẽ muốn xức thuốc ngay, nhưng nếu bị chích nhiều lần thì lại không có động lực chữa cho một vết, vì những chỗ bị chích khác vẫn sẽ đau.
Người càng có nhiều thứ đau khổ hay không mong muốn – hay càng nghèo – thì lại càng không có xu hướng làm gì để giải quyết chúng. Nghèo không phải là vì thiếu của cải, mà là có quá nhiều vấn đề.
Khi ta đã quá tuyệt vọng và không thể trang trải nổi dù là các nhu cầu cơ bản nhất, mong cầu vào xác suất thắng cuộc, dù nhỏ nhoi, để thoát khỏi tình cảnh hiện tại dầu sao cũng tốt hơn là không làm gì. Đó là với người thu nhập thấp. Còn với số người chơi xổ số còn lại, có nhiều yếu tố tâm lý khiến người ta thích mua vé số.
Wendy Walsh, chuyên gia hành vi con người, từng trả lời phỏng vấn CNN năm 2011, khi giải độc đắc Mega Millions ở Mỹ là 656 triệu USD, rằng con người thích được “giải cứu” kiểu thần tiên như bà tiên hiện ra để giúp Lọ lem, nghĩa là tin rằng thần may mắn đang chờ ở đâu đó để giúp họ đổi đời.
Xác suất trúng độc đắc là 1 trên 175,2 triệu, còn thấp hơn cả bị sét đánh (1 trên 3 triệu), song “người ta chả quan tâm, bởi họ yêu thích cảm giác hi vọng” – Walsh nói.
Trong khi đó, trong một bài viết trên Psychology Today, tiến sĩ Stephen Goldbart cho rằng nhiều người chơi vé số vì ai cũng mua, thì mình cũng thế. “Làm theo đám đông từ lâu đã được xác định là một động cơ tâm lý học hành vi.
Ta thích được giống đám đông, được là một phần của phong trào và không đứng ngoài cuộc” – Goldbart giải thích. Lý do thứ hai, theo Goldbart, là “vé số cho bạn tin vào ma thuật: rằng bạn có thể chi ra rất ít và nhận thật nhiều, rằng bạn sẽ thắng được mọi xác suất để là người thắng cuộc”.
Chúng tôi là những người thâm niên trong ngành xổ số và cũng đã nhận thấy ít nhiều trường hợp người chơi bị sai lệch trong nhận thức khi không phân biệt được xổ số chỉ là trò chơi giải trí hay cờ bạc. Bạn cần phải chú ý cách chơi của mình, có để riêng một khoản cho việc chơi xổ số sao cho chúng không tác động tới kinh tế bản thân và gia đình.
